Jaargang 11, nr. 4 – Oktober 2016
Uitgave: Werkgroep Kinderhandschrift
Redactie: Dick Schermer (
Gratis digitaal kwartaalblad met informatie over kinder- en jeugdhandschrift
Doel en doelgroep
Met deze Penmail willen we mensen met belangstelling voor het schrift van kinderen en jeugdigen regelmatig informeren.
We vermoeden dat er bij meerdere groepen behoefte bestaat aan regelmatige informatie op dit gebied: Stichting Schrijfpedagogische Hulpverlening (SPH), Vereniging voor handschriftontwikkeling (VLSM), Nederlandse Orde van Grafologen (NOG), Landelijke Bond van Remedial Teachers (LBRT), Onderwijsadviesdiensten (schrijf-specialisten), schrijftherapeuten.
Afbakening
Penmail zal zich vooral richten op deze terreinen: Schrijfonderwijs, schrijfmethoden, schrijfmateriaal, schrift-ontwikkeling, schrijftests, verband tussen handschrift en persoonlijkheid, ofwel pedagogische schriftkunde.
Informatie op het gebied van krabbels, tekeningen en kalligrafie valt in principe buiten onze doelstelling.
Presentatie
We stellen ons voor in Penmail enige afwisseling in informatie aan te brengen. Nu eens zal er naar een uitgave worden verwezen. Dan weer is er een bespreking, of volgt de letterlijke weergave.
Meevoelende Penmailontvangers
Enkele lezers hebben gevolg gegeven aan de oproep om interessante zaken samen te delen. Wij hopen, dat dit navolging krijgt, zodat alle ontvangers daarvan kunnen profiteren. Zo kwamen deze aanbevelingen binnen:
- Lindsey Hopman schreef haar proefschrift over “Cursive over typeface: the importance of teaching handwriting instead of typing”, Leiden, 2014 (in bundel 62 staat een samenvatting)
- Hilde van Waelvelde, Barbara De Mey & Griet Dewitte verzorgden de uitgave “Ik kan het! Een schrijfmotorisch therapieconcept”, die verscheen bij uitgeverij Acco; zie voor België of Nederland: www.uitgeverijacco.be of www.uitgeverijacco.nl (in bundel 63 zal een samenvatting verschijnen)
Proefschrift Ida Bosga-Stork
A Longitudinal Study of Preparatory Handwriting: Developing Efficiency in Motor Control, Dr. Ida M. Bosga-Stork, Nijmegen, 2016 Op de website van het Platform Handschriftontwikkeling (www.handschriftontwikkeling.nl) staat, met medewerking van de promovenda, een samenvatting van de dissertatie met als titel “Bruikbaarheid van het proefschrift van Bosga-Stork m.b.t. voorbereidend schrijven.”
Nieuwe bundels “Over kinderhandschrift ... gesproken”
Bundel 60, 61, 62. Sinds de vorige Penmail zijn er drie nieuwe bundels verschenen met resp. 19, 18, en 18 artikelen; zie voor hun inhoud de bijlagen. Hier volgen uit elke bundel enkele artikelen.
Bundel 60:
- Pleidooi voor het aanleren van een handschrift alvorens te leren typen, Wally van Grunsven & Charles Njiokiktjien, 2013 (3 blz.)
- Schrijven zal zeker blijven! Dick Schermer, 2016 (3 blz.)
Bundel 61:
- De waarheid over cursief handschrift: Waarom het ertoe doet in een digitaal tijdperk, AHAF, 2016 (12 blz.)
- De voordelen van schrijven bij leren rekenen en science, Dr. Judy Willis, 2011 (2 blz.)
Bundel 62:
- Cursief boven typen: het belang van schrijfonderwijs in plaats van typen, Dr. Linsey Hop-man, 2014 (2 blz.)
- Invloed van digitale apparaten versus pen en papier op de schrijfvaardigheden van basis-schoolkinderen – een bespreking van onderzoeken, Sabine Wollscheid c.s., 2015 (5 p.)
Belangstelling voor een of enkele artikelen? Stuur een mailtje naar de redactie (zie boven), en het gevraagde landt weldra in de digitale brievenbus.
The History and Uncertain Future of Handwriting
Van Dr. Anne Trubek verscheen vorige maand de onderhoudende en verrijkende uitgave met bovenstaande titel. Zij beschrijft in zeer begrijpelijke taal de geschiedenis van het schrift, legt verband tussen schrift, cultuur en onze digitale tijd, en vermeldt veel wetenswaardigheden.
In 13 hoofdstukken krijgt de lezer een “heerlijke historie” voorgeschoteld, zoals een recensent het boek (177 blz.) noemt. Het is verschenen bij Bloomsbury (www.bloomsbury.com), de prijs ervan bedraagt € 20,99.
Enkele wetenswaardigheden:
- De neergang en zelfs verdwijning van schrijven uit het dagelijks leven niet wijst op een neergang in beschaving, maar eerder op de volgende fase in de evolutie van communicatie.
- De Romeinen hielden van vloeken, ze maakten’ voor dit doel speciale ‘vloektabletten; de namen er op werden ondersteboven geschreven.
- Een echt potlood kan een lijn van 35 mijl lang trekken of ongeveer 45.000 woorden schrijven.
- Ellie (grade 2, onze groep 4) zal sporadisch schrijven nodig hebben op haar school en bij het werk als zij opgroeit. Maar zij kan hoe dan ook kiezen!
- Zullen mensen die veel typen minder geletterd worden? Voorspelt Twitter het einde van complexe, lange teksten
Klassenpost: wie schrijft die blijft!
In de Penmail nr. 2 is geschreven over de landelijke schrijfcampagne Klassenpost voor het basisonderwijs. Schoolklassen uit het hele land kunnen met elkaar gaan corresponderen. Dit zal in 2017 gaan samenvallen De Nationale Dag van het Handschrift, en wel de week waarin 23 januari valt, de geboortedag van John Hancock (geboren op 23 januari 1737, ondertekende met zijn markante handtekening op 4 juli 1776 de Onafhankelijkheidsverklaring. Meer over Klassenpost? Zie www.klassenpost.nl.
Schrijven met de hand – een officiële traditie?
Het Platform Handschriftontwikkeling heeft het initiatief genomen om schrijven-met-de-hand als traditie te laten erkennen. Door een voordrachtformulier en een erfgoedzorgplanformulier in te vullen, zal het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland in Culemborg bepalen, of ‘schrijven’ wordt erkend als “ immaterieel cultureel erfgoed”. Wordt vervolgd.
Ieder een schrijfvaardig/-waardig najaar gewenst!
Dick Schermer
